Een stukje geschiedenis

De Vietnamoorlog.

Gisteren en vandaag hebben wij veel gezien en geleerd over de Vietnamoorlog. Gisteren zijn we naar de Cu Chi tunnels geweest, waar je een deel van het oorlogsgebied kon zien. Vandaag zijn we naar het Warmuseum geweest, waar de gevolgen van de oorlog duidelijk in kaart is gebracht. Dit heeft bij ons nog meer indruk gemaakt dan de Cu Chi tunnels.

Vietnamoorlog
De oorlog in Vietnam of Tweede Indochinese Oorlog, in het Westen meestal aangeduid als Vietnamoorlog en binnen Vietnam Amerikaanse Oorlog genoemd, was een oorlog tussen het op de Verenigde Staten georiënteerde Zuid-Vietnam en het op de Sovjet-Unie en China georiënteerde Noord-Vietnam. De oorlog volgde op de Eerste Indochinese Oorlog (in Vietnam 'Franse Oorlog' genoemd) en duurde van 1957 tot 1975. De strijd speelde zich voornamelijk af in Vietnam, hoewel er ook gevochten werd in de grensgebieden van Laos (Laotiaanse Burgeroorlog) en Cambodja (Cambodjaanse Burgeroorlog).

Franse oorlog
Het bombardement van de havenstad Hi Phòng (Tonkin) op 23 november 1946 door Franse oorlogsschepen wordt als het begin van de Vietnamoorlog beschouwd. Het toenmalige Vietnam was onderdeel van de Unie van Indochina, een kolonie van Frankrijk. In december 1946 trokken de Vietminh onder leiding van H Chí Minh zich terug vanuit Hanoi. De VS steunden Frankrijk in het geheim omdat de Vietminh, een bevrijdingsbeweging voor Vietnam onder leiding van H Chí Minh, in het geheim onder communistische leiding stond. Een tweede reden was dat Frankrijk tijdens de Koude Oorlog een belangrijke bondgenoot was van de VS .

In juli 1954 werden de Akkoorden van Genève gesloten. Frankrijk en de Vietminh sloten een onmiddellijke wapenstilstand. Hiermee werd het bewind van Ho Chí Minh erkend, en werd besloten Vietnam in een noordelijk en een zuidelijk deel te verdelen.

Akkoorden van Genève
Uiteindelijk werd in Genève het volgende afgesproken:

1. Vietnam wordt tijdelijk verdeeld in twee delen, met de 17e breedtegraad noord als grens.
2. Geen van beide delen mocht zich aansluiten bij militaire bondgenootschappen of een militaire basis van een ander land op zijn grondgebied toelaten.
3. In juli 1956 zouden nationale verkiezingen worden gehouden, waarna de twee delen binnen twee jaar herenigd zouden worden.

De akkoorden werden niet door de Verenigde Staten en de regering van Zuid-Vietnam getekend. Zij waren officieel geen partij op de conventie. Een internationale commissie bestaande uit vertegenwoordigers van Polen, Canada en India werd aangesteld om toezicht te houden op de naleving van de akkoorden.

Na de akkoorden
De eerste bepaling hield in dat Frankrijk en Zuid-Vietnam hun troepen uit Noord-Vietnam terugtrokken. De Vietminh moest aanzienlijke delen in het zuiden verlaten. Er vertrokken zo'n 130.000 Vietminhstrijders en hun familieleden naar Noord-Vietnam om daar een communistische staat op te bouwen. Noord-Vietnam wilde een zo snel mogelijke hereniging met Zuid-Vietnam. Hoofdstad van Noord-Vietnam werd Hanoi. In omgekeerde richting vertrokken bijna een miljoen Noord-Vietnamezen naar Zuid-Vietnam, alwaar een autoritair regime tot stand kwam, gericht op de westerse wereld en gesteund door de Verenigde Staten. Ook kwam er een demarcatielijn ter hoogte van de 17e breedtegraad (zie DMZ Vietnam). De Verenigde Staten wilden geen snelle samenvoeging van beide landen, omdat ze vreesden dat dan ook het zuiden communistisch zou worden. Hoofdstad van Zuid-Vietnam werd Saigon.

Verkiezingen
Voor de Vietminh was de verdeling ongunstig. Ze moest alle gebieden in Zuid-Vietnam opgeven. Ze stemden in met de akkoorden omdat ze verwachtten de nationale verkiezingen in 1956, die waren overeengekomen in de Akkoorden van Genève, te zullen winnen. Ook de Amerikaanse regering vermoedde dat bij eerlijke verkiezingen de communistische Ho Chi Minh de verkiezingen zou winnen. Dit zou voor de Verenigde Staten een behoorlijk gezichtsverlies opleveren. Daarnaast wilden de Amerikanen een buffer tegen het in de regio oprukkende communisme.

Daarop besloten de Verenigde Staten en Zuid-Vietnam de nationale verkiezingen in Vietnam tegen te houden. Als officiële reden daarvoor gaven zij op dat in Noord-Vietnam onmogelijk eerlijke verkiezingen gehouden konden worden. Ook andere communistische staten besloten om niet op de verkiezingen aan te dringen. Voor de Sovjet-Unie was de situatie in Vietnam het niet waard de relatie met de Verenigde Staten op scherp te stellen. China had geen haast met de vereniging van Vietnam. China vreesde een verdere expansie van Vietnam bij een communistische overwinning richting Laos en Cambodja (in 1979 werd Cambodja daadwerkelijk door Vietnam veroverd).


Amerikaanse oorlog
Er ontstond in 1957 een oorlog in Zuid-Vietnam tussen de door Noord-Vietnam gesteunde Vietcong en het door de Verenigde Staten gesteunde Zuid-Vietnamese bewind. De Verenigde Staten steunden Ngo Dinh Diem (1901-1963), de dictator van de Republiek Vietnam (Zuid-Vietnam), in de hoop een levensvatbaar, liberaal Zuid-Vietnam te creëren. Er werd een coalitie gevormd met Zuid-Korea (financieel en militair gesteund door de VS), Thailand, Australië, Nieuw-Zeeland en de Filipijnen, om zo tegen het communistische Noord-Vietnam te strijden. Opmerkelijk genoeg deden het Verenigd Koninkrijk en Canada niet mee aan de oorlog, hoewel zij wel samen met de VS de Koude Oorlog voerden. De VS verleende Zuid-Vietnam steeds meer steun; in eerste instantie met 'adviseurs', maar later steeds meer met wapens en daarna ook manschappen.

Het Regime onder Ngo Dinh Diem
De Zuid-Vietnamese bevolking had gemengde gevoelens bij de intocht van Ngo Dinh Diem in juni 1955. De nieuwe Zuid-Vietnamese leider had namelijk een verleden als minister onder het koloniale bestuur van de Fransen. De Amerikanen vonden hem echter geschikt vanwege het feit dat hij fel anticommunist was. Ngo Dinh Diem was een diepgelovig katholiek, afkomstig uit de inheemse bestuurlijke elite. De Verenigde Staten gaf miljarden dollars aan economische en militaire steun aan Zuid-Vietnam, Diem gebruikte het geld echter om een politiestaat op te bouwen. Hij trok alle macht naar zich toe, benoemde familieleden op hoge posities en bevoordeelde de katholieke minderheid. De corruptie onder zijn bewind vierde hoogtij. Het regime onderhield goede banden met de rijke landheren, maar deed niets aan de ongelijke verdeling van de grond en de armoede. De Vietcong won ondertussen de steun van arme boeren door in de "bevrijde gebieden" de grond onder hen te verdelen.

Hoewel driekwart van de bevolking boeddhist was, was de macht in katholieke handen en werden boeddhisten gediscrimineerd. Op 8 mei 1963, de 2527ste geboortedag van Boeddha, sloeg de vlam volledig in de pan. Diems troepen openden die dag in de havenstad Hue het vuur op boeddhisten die protesteerden tegen het verbod om Boeddha's geboortedag met vlagvertoon te vieren. Vervolgens braken in alle grote steden rellen uit. Het regime reageerde met keiharde repressie. De demonstraties werden echter alleen maar heftiger en wonnen nu ook steun van katholieke studenten en intellectuelen. Het protest bereikte een dramatisch hoogtepunt toen een boeddhistische monnik zich in Saigon op een druk kruispunt vrijwillig in brand stak.

Door dit proces drong tot de Amerikanen door dat Diem maar beter kon verdwijnen. Ontevreden Zuid-Vietnamese generaals kregen van de CIA te horen dat Amerika geen bezwaar zou maken tegen een geslaagde staatsgreep. Diem sloeg op de vlucht en werd later in zijn auto op weg naar het vliegveld vermoord.

Het Tonkin-Incident
Sinds de val van Diem was de Vietcong aan een snelle opmars bezig. Johnson wist in augustus 1962 het congres ertoe te brengen hem onbeperkte bevoegdheden te geven voor militair optreden. Hij zou dit echter alleen krijgen als er zich een duidelijk voorbeeld van Noord-Vietnamese agressie tegenover de Amerikanen zou voordoen. Op 2 augustus 1964 bracht het Tonkin-incident hiervoor uitkomst.

Voor de kust van Noord-Vietnam werd een Amerikaanse torpedobootjager aangevallen door Noord-Vietnamese torpedoboten. Het schip liep nauwelijks schade op, maar het incident zorgde in Washington voor grote opwinding. Johnson besloot direct nog een torpedobootjager naar de Golf van Tonkin te sturen. Twee dagen later werd ook die aangevallen. Hiermee was volgens de Amerikaanse regering bewezen dat Noord-Vietnam zich schuldig maakte aan volledig uitgelokte agressie. In dezelfde week van het Tonkin-Indicent nam het Congres met slechts twee tegenstemmers een resolutie aan waarin Johnson alle noodzakelijke maatregelen mocht nemen om elke gewapende aanval tegen de Amerikaanse strijdkrachten te vergelden en verdere agressie te voorkomen. Later bleek dat de Amerikaanse regering het eerste incident waarschijnlijk had uitgelokt en dat het tweede incident nooit heeft plaatsgevonden.

De oorlog op zijn hoogtepuntOnder de regering-Kennedy (1961-1963) en -Johnson (1963-1968) werd de Amerikaanse hulp voortdurend opgevoerd, tot zich 543.400 Amerikaanse soldaten bevonden in Vietnam (in april 1969). Ondanks grootscheepse bombardementen en gebruik van chemische middelen (zoals het ontbladeringsmiddel Agent Orange) wisten de Zuid-Vietnamese en Amerikaanse troepen de op het platteland zeer populaire Vietcong niet onder controle te krijgen. Na het Tet-offensief in 1968 besloot de regering-Nixon (1969-1974) onder druk van de publieke opinie tot geleidelijke terugtrekking van de Amerikaanse troepen. Deze geleidelijke terugtrekking was ook het gevolg van een toenemende demotivatie onder de soldaten van het Amerikaanse leger die het gevoel hadden dat de Zuid-Vietnamezen het vechten aan de Amerikanen overlieten.

Terugtrekking VS
Op 27 januari 1973 werden de Parijse Akkoorden ondertekend. Deze akkoorden bepaalden dat Noord-Vietnam en Zuid-Vietnam door middel van vrije verkiezingen herenigd zouden worden en dat de Amerikaanse troepen binnen 60 dagen het land uit moesten. De Noord-Vietnamese troepen mochten wel in Zuid-Vietnam blijven. De Parijse Akkoorden verschilden nauwelijks van de Akkoorden van Genève van 1954. De Verenigde Staten trokken zich snel terug omdat het Congres de geldkraan had dichtgedraaid. Het Zuid-Vietnamese bewind van Nguyen Van Thieu (1924 - 2001) werd vervolgens door Noord-Vietnam onder de voet gelopen, Generaal Vo Nguyen Giap had de leiding over deze aanval.

Giap was een succesvolle generaal die ook het brein was achter de Slag bij Dien Bien Phu en het Tet-offensief. Deze keer koos hij voor een simpele tactiek. De slag om Saigon voorafgaand op 30 april 1975 won Giap dan ook 'gewoon' door op te rukken met Sovjettanks. De Amerikanen probeerden nog te redden wat er te redden was; vanuit de Amerikaanse ambassade werden noodvluchten gearrangeerd om hun personeel en belangrijke vertegenwoordigers te redden. Er was echter zoveel materieel aanwezig dat dat niet allemaal tegelijk verscheept kon worden. Om te voorkomen dat technisch materieel in handen van de Noord-Vietnamezen viel, werden vliegtuigen en helikopters van vliegdekschepen in zee geloosd.

Vrede

Gevolgen voor Vietnam
Noord- en Zuid-Vietnam werden herenigd en in juli 1976 werd de Socialistische Republiek Vietnam uitgeroepen. De hoofdstad werd Hanoi; Saigon werd omgedoopt tot Ho Chi Minhstad.

De Vietnamoorlog heeft aan circa 2,5 miljoen Vietnamezen het leven gekost en grootscheepse schade toegebracht aan het land. Veel Vietnamezen raakten op gruwelijke wijze verwond door onder andere het gebruik van chemische middelen (zoals Agent Orange) en napalm door de Amerikanen. Daarbij komt dat nakomelingen van de Vietnamezen, die in de met chemische middelen bestookte gebieden leefden nog steeds (klein-)kinderen krijgen, die lichamelijk gehandicapt worden geboren. De chemische middelen hebben het DNA van de bevolking aangetast. Sommige delen van het land zijn nog onbruikbaar vanwege de chemische wapens die in de grond zitten en overal liggen nog delen van vliegtuigen, helikopters, tanks en blindgangers; bommen, granaten en mijnen, die destijds niet afgegaan zijn.

Na de val van Zuid-Vietnam ontstond er een grote stroom bootvluchtelingen die bang waren voor het nieuwe regime. Alle Zuid-Vietnamezen en zelfs sympathisanten voor het noorden uit het zuiden werden zonder pardon uit hun arbeidsfunctie ontheven en op straat gezet. Paspoorten van Zuid-Vietnamezen waren niet meer geldig en reizen werd dus onmogelijk.

Staatsschuld
Na de oorlog had het nieuwe Vietnam een grote staatsschuld aan China en de voormalige Sovjet-Unie (tegenwoordig Rusland). Die schuld wordt tot op de dag van vandaag afbetaald. Vietnam is een van de grootste rijstproducenten ter wereld.


De Cu Chi tunnels
De Cu Chi tunnels zijn tunnels van in totaal 120 km lang. Cu Chi is een distict van de voormalige hoofdstad Saigon (nu Ho Chi Minh City). De tunnels zijn zowel voor de Franse oorlog als de Amerikaanse oorlog gebruikt door de Vietnamezen.
Maar wat waren de Vietnamezen slim! We hebben de meest lugubere boobytraps gezien gemaakt van bamboe. Ze droegen speciale sandalen zodat de vijand niet kon horen welke kant ze op liepen. Ventilatiegaten waren gemaakt van holle bamboetakken of in een rots. De schoorsteen van de keuken was een aantal meter verderop en je zag amper dat er rook uitkwam (dat hebben ze nagebootst). De tunnels zaten vol met bochten van 90 graden zodat de 'grote' vijand er niet door kon. En nog meer van dit soort slimmigheidjes.

Bij de tunnels hebben we een rondleiding gekregen. Je kon in een superklein gat met deksel waar een Vietnameze soldaat precies in paste. Dat hebben we maar overgeslagen. Bij de tunnels is ook een schietbaan, waar de toeristen kunnen schieten. Dit was zo'n beangstigend, hard lawaai dat je je er totaal niet prettig voelde. Dit moet toch ook voor de bevolking raar voelen dat je nog steeds op die plek schoten hoort? Ook maar overgeslagen.
Daarna kon je in de tunnels. Er is speciaal voor de toeristen een stuk tunnels groter gemaakt. Ook kun je kiezen uit hoeveel meter tunnel je wilt 'lopen'. Lisette durfde dit niet aan. Annelies heeft de kortste route gelopen, maar bij haar brak ook het zweet aan alle kanten uit. Doodeng!

Het Warmuseum.
Sinds 1975 bestaat het warmuseum. Inderdaad, in het zelfde jaar geopend toen de oorlog werd beeindigd. Dit museum geeft heel goed de gevolgen van de oorlog weer. Er hangen foto's van mismaakte baby's als gevolg van de giftige chemicalien (agent orange) die de Amerikanen hebben gebruikt. De meest recente foto was uit 2000...
We zijn heel erg geschrokken van deze foto's. Ook zijn er foto's te zien van de meest lugubere beelden van de Vietnameze slachtoffers. Verder zijn er nog wapens en dergelijke te zien.
We kwamen 2 Nederlandse vrouwen tegen in het museum die vertelden dat ze elders een Amerikaanse oude man hadden horen zeggen dat de Vietnamezen overdrijven. Onvoorstelbaar!


Wij wisten niet dat de Vietnamoorlog nog zo'n gevolg voor de samenleving hier heeft. En wij denken de meesten van ons niet, vandaar dat we dit met jullie delen.

Volgende keer weer een blij verhaal!

Veel liefs

p.s. Foto's volgen later.